અહીં ભારતની મુખ્ય સંસ્થાઓના નામ, સ્થાપના વર્ષ અને તેની વિશેષતા વિશેની માહિતી આપવામાં આવી છે. આપેલ માહિતી તમને દરેક સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષામાં ઉપયોગી સાબિત થશે.
ભારતની મુખ્ય સંસ્થાઓ અને તેની સ્થાપના
| સંસ્થા | સ્થાપના | વિશેષ |
|---|---|---|
| લોકસભા | એપ્રિલ 1952 | |
| રાજયસભા | 3 એપ્રિલ 1952 | |
| સુપ્રીમ કોર્ટ | જાન્યુઆરી 1950 | સૂત્ર-યતો ધર્મસ્તતો જય: |
| CAG | 1858 | સરકારના વહીવટો પર નજર રાખે છે. |
| ISRO | 1969 | પૂરુંનામ :ઇન્ડિયન સ્પેસ રિસર્સ ઓર્ગેનાઈઝેશન |
| DRDO | 1958 | સૂત્ર : બલસ્ય મૂલં વિજ્ઞાનમ |
| RBI | 1949 | ચલણી સિક્કા અને નોટો છાપવાનો સર્વોચ્ચ અધિકાર |
| નીતિઆયોગ | 2014 | આયોજન પંચનું નામ બદલી 2014ના નીતિ આયોગ કરાયુ. આયોજન પંચની સ્થાપના 15માર્ચ,1950માં કરાય |
| હવામાન વિભાગ | 1875 | દેશના વાતાવરણ સંબધિત માહિતી આપતી સંસ્થા |
| ચૂંટણી પંચ | જાન્યુઆરી 1950 | દેશમાં ચૂંટણીઓનું આયોજન કરે છે. |
| માનવ અધિકાર | 1993 | સૂત્ર: સર્વ ભવન્તુ સુખીન (બધા સુખી થાવ) |
| એંથ્રોપોલોજિકલ સર્વ ઓફ ઈન્ડિયા | 1945 | માણસનું સાંસ્ક્રુતિક જોડાણ શોધતી સંસ્થા |
| નેશનલ કમિશન ફોર વુમન | 1992 | મહિલાઓના હક્કો માટે કામ કરતી સંસ્થા |
| નેશનલ પોપ્યુલેશન કમિશન(NCP) | 2000 | |
| સેંન્ટ્રલ ડ્રગ રિસર્ચ ઈન્સ્ટિટ્યૂટ | 1951 | દવાના અસરકારક પ્રયોગ કરતી સંસ્થા |
| ICCR | 1950 | ભારત બહાર સંસ્કૃતિનું અદાન-પ્રદાન કરતી સંસ્થા |
| આર્કીયોલોજિકલ સર્વ ઓફ ઈન્ડિયા | 1861 | ભારતની સાંસ્ક્રુતિક ધરોહરનું રક્ષણ કરે છે. |
| UPSC | 1926 | |
| જીઓલોજીકલ સર્વ ઓફ ઈન્ડિયા | માર્ચ 1851 | પૃથ્વીના પેટાળમાં પરીક્ષણ કરતી સંસ્થા |
| Indian Navy | 1950 | સૂત્ર : શં નો વરુણ: (વરુણદેવ કલ્યાણ કરે) |
| Indian Air force | 1932 | નભ: સ્પૃશં દિપ્તમ |
| NDRF | 2006 | NDRFની 13 બટાલિયન છે. |
| CISF(સેન્ટ્રલ ઇન્ડસ્ટ્રીયલ સિક્યુરિટી ફોર્સ) | 10 માર્ચ 1969 | |
| સેન્ટ્રલ વિજિલન્સ કમિશન | 1964 | દેશમાં થતાં કૌભાંડો ને રોકવાનું કામ કરે છે. |
| IDSA(ઇન્સ્ટીટ્યુટ ફોર ડિફેન્સ સ્ટડીઝ એન્ડ એનાલિસિસ) | 1965 | સંરક્ષણ ક્ષેત્રની થિંક ટેન્ક માનવામાં આવે છે. |
| નેશનલ હાઉસિંગ બેન્ક (NHB) | 1988 | હાઉસિંગ લોનમાં સર્વોચ્ચ સરકારી સંસ્થા |
| એક્ઝિમ બેન્ક | 1982 | આયાત-નિકાસ પર નિયમ બનાવતી સંસ્થા |
| પોલીસ ફોર્સ | 1948 | |
| NHAI (નેશનલ હાઇ-વે ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયા) | 1995 | દેશના રાજમાર્ગોનું નિર્માણ કરતી સંસ્થા |
| IIM | 1961 | મેનેજમેન્ટનું પ્રેક્ટિકલ શિક્ષણ આપતી સંસ્થા |
| નેશનલ આર્કાઇવ્ઝ | 1891 | સરકારી રેકોર્ડ્સ આ સંસ્થા સાંભળે છે. |
| IB | ઓગસ્ટ 1887 | IBની સ્થાપના 1887માં થઈ હતી. IBને ગુપ્તચર તંત્રને હોય એવું માળખું 1909માં આપવામાં આવ્યું. |
| Indian Army | 1895 | સૂત્ર : સર્વિસ બિફોર સેલ્ફ |
| FSSAI | 2011 | તેનું મુખ્યાલય દિલ્હીમાં આવેલું છે. |
| TRAI | 1997 | ટેલિકોમ કંપની પર નિયંત્રણ કરતી સંસ્થા |
| ડિરેક્ટર ઓફ માર્કેટિંગ એંડ ઇન્સ્પેકશન(DMI) | 1937 | કૃષિને લગતી ચીજવસ્તુઓને એગમાર્ક આપે છે. |
| IRDA | 1999 | |
| લલિત કલા અકાદમી | 1954 | મુખ્ય મથક : નવી દિલ્હી |
| CSIR | 1942 | વિજ્ઞાન ક્ષેત્રે સર્વાંગી સંશોધન કરતી સંસ્થા |
| નેશનલ મિશન ફોર મેન્યૂસ્ક્રીપ્ટ | 2003 | હસ્તપ્રતોનો ડેટાબેઝ એકત્રિત કરતી સંસ્થા |
| મેડિકલ કાઉન્સીલ | 1933 | સ્વાસ્થ્યના માપદંડ બનાવતી સંસ્થા |
| નેશનલ સ્કૂલ ઓફ ડ્રામા | 1959 | |
| ઓટોમિક એનર્જી કમિશન ઓફ ઈન્ડિયા | 1948 | |
| ઇન્ડિયન કાઉન્સીલ ઓફ એગ્રીકલ્ચર રિસર્ચ (ICAR) | 1929 | કૃષિ અંગેના સંશોધન કરતી સંસ્થા |
| રેલવે સલાહકાર સમિતિ | 1957 | |
| ફોરેસ્ટ રિસર્ચ ઇન્સ્ટીટ્યુટ | 1906 | પર્યાવરણનું સંશોધન કરતી દેશની સૌથી જૂની સંસ્થા |
| GST | જુલાઇ 2016 | એક દેશ એક ટેક્સની શરુવાત |
| RNI (રજીસ્ટર ઓફ ન્યૂઝપેપર ફોર ઈન્ડિયા) | 1956 | પ્રકાશન સંસ્થાઓની નોંધણી કરતી સંસ્થા |
| SEBI | 1992 | SEBIની સ્થાપના 1988માં થઈ હતી પરંતુ તેને કાયદાકીય બનાવતો એક્ટ 1992માં પસાર કરાયો. |
| સાહિત્ય અકાદમી | 1954 | સાહિત્યને લગતી પ્રવૃતિને પ્રોત્સાહન આપતી સંસ્થા |
| IIT | 1951 | પ્રથમ IIT 1951માં ખડગપૂરમાં બનાવી હતી. |
| UIDAI | 2009 | દેશના લોકોને ખાસ ઓળખ આપનારી એજન્સી |
| સેન્ટ્રલ સ્ટેટિસ્ટીક્સ ઓફિસ(CSO) | 1951 | આંકડાકીય માહિતીનો સંગ્રહ કરતી સંસ્થા |
| કોસ્ટગાર્ડ | 1977 | દરિયાકાંઠાનું રક્ષણ કરતી સંસ્થા |